NR 17 / 2010 – WIGILIA PASCHALNA W WIELKĄ NOC

LITURGIA SŁOWA

KATECHEZA

WPROWADZENIE

Wigilia Paschalna jest centralnym momentem Triduum Paschalnego i całego roku liturgicznego. Rozpoczyna ona uroczyste obchody Zmartwychwstania Pańskiego. Za chwilę zastanie poświęcony ogień, który następnie rozświetli ciemności nocy. Świeca paschalna, specjalnie przygotowana na tę okazję, jest znakiem Chrystusa Zmartwychwstałego – Światłości Prawdziwej. Stojąc z zapalonymi świecami, wysłuchamy orędzia wielkanocnego będącego wspaniałym hymnem na cześć Chrystusa. Tak, jak ogień świecy rozświetla wnętrze świątyni, tak Chrystus przychodzi, by rozjaśnić mroki naszych serc i przeprowadzić nas z ciemności grzechu do światła nowego życia. W rozbudowanej liturgii słowa usłyszymy o wielkich dziełach, jakich Bóg dokonywał w historii ludzkości.
PIERWSZE CZYTANIE (krótsze, Rdz 1, 1. 26-31a) Liturgię słowa Wigilii Paschalnej rozpoczyna opis stworzenia świata i człowieka. Wszystko, co wychodzi spod ręki Boga jest dobre, a człowiek – zwieńczenie dzieła stworzenia, zostaje obdarzony szczególną godnością. Bóg stwarza go na swój obraz i podobieństwo.

Czytanie z Księgi Rodzaju

Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. Potem Bóg rzekł: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam, aby panował nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad całą ziemią i nad wszelkim płazem!». Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę.
Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszelkim płazem». I rzekł Bóg: «Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. A dla wszelkiego zwierzęcia polnego i dla wszelkiego ptactwa w powietrzu, i dla wszystkiego, co się rusza po ziemi i ma w sobie pierwiastek życia, będzie pokarmem wszelka trawa zielona». I stało się tak.
A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre.
PSALM (Ps 104, 1-2a. 5-6. 10 i 12. 13-14. 24 i 35c)
Psalm wychwala majestat i wspaniałość Boga Stworzyciela. Świat będący Jego dziełem jest nieustannie utrzymywany przez Niego w istnieniu. Cała przyroda jest poddana woli Boga, który czuwa nad nią z troskliwością. [c1]Refren:[/c1] Niech zstąpi Duch Twój i odnowi ziemię. Błogosław duszo moja, Pana, [c1]*[/c1] o Boże mój, Panie, Ty jesteś bardzo wielki! Odziany w majestat i piękno, [c1]*[/c1] światłem okryty jak płaszczem. [c1]Ref.[/c1] Umocniłeś ziemię w jej podstawach, [c1]*[/c1] nie zachwieje się na wieki wieków. Jak szatą okryłeś ją Wielką Głębią, [c1]*[/c1] ponad górami stanęły wody. [c1]Ref.[/c1] Ty zdroje kierujesz do strumieni, [c1]*[/c1] co pośród gór się sączą. Nad nimi mieszka ptactwo niebieskie [c1]*[/c1] i śpiewa wśród gałęzi. [c1]Ref.[/c1] Z Twoich komnat nawadniasz góry, [c1]*[/c1] owocem Twych dzieł syci się ziemia. Każesz rosnąć trawie dla bydła, [c1]*[/c1] i roślinom, by człowiekowi służyły. [c1]Ref.[/c1] Jak liczne są dzieła Twoje, Panie! [c1]*[/c1] Tyś wszystko mądrze uczynił, ziemia jest pełna Twych stworzeń. [c1]*[/c1] Błogosław, duszo moja, Pana. [c1]Ref.[/c1]
DRUGIE CZYTANIE (Wj 14, 15 – 15, 1)
Kolejnym kluczowym momentem w historii zbawienia, o którym mówi dzisiejsza liturgia słowa jest wyjście Izraelitów, pod wodzą Mojżesza, z Egiptu i przejście przez Morze Czerwone. Chrześcijanie widzą w tym wydarzeniu zapowiedź Paschy Chrystusa, czyli Jego przejścia ze śmierci do nowego życia.

Czytanie z Księgi Wyjścia

Pan rzekł do Mojżesza: «Czemu głośno wołasz do Mnie? Powiedz synom Izraela, niech ruszają w drogę. Ty zaś podnieś swą laskę i wyciągnij rękę nad morze i rozdziel je na dwoje, a wejdą synowie Izraela w środek na suchą ziemię. Ja natomiast uczynię upartymi serca Egipcjan, że pójdą za nimi. Wtedy okażę moją potęgę wobec faraona, całego wojska jego, rydwanów i wszystkich jego jeźdźców. A gdy okażę moją potęgę wobec faraona, jego rydwanów i jeźdźców, wtedy poznają Egipcjanie, że Ja jestem Pan».
Anioł Boży, który szedł na przedzie wojsk izraelskich, zmienił miejsce i szedł na ich tyłach. Słup obłoku również przeszedł z przodu i zajął ich tyły, stając między wojskiem egipskim a wojskiem izraelskim. I tam był obłok ciemnością, tu zaś oświecał noc. I nie zbliżyli się jedni do drugich przez całą noc.
Mojżesz wyciągnął rękę nad morze, a Pan cofnął wody gwałtownym wiatrem wschodnim, który wiał przez całą noc, i uczynił morze suchą ziemią. Wody się rozstąpiły, a synowie Izraela szli przez środek morza po suchej ziemi, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie. Egipcjanie ścigali ich. Wszystkie konie faraona, jego rydwany i jeźdźcy ciągnęli za nimi w środek morza.
O świcie spojrzał Pan ze słupa ognia i ze słupa obłoku na wojsko egipskie i zmusił je do ucieczki. I zatrzymał koła ich rydwanów, tak że z wielką trudnością mogli się naprzód posuwać. Egipcjanie krzyknęli: «Uciekajmy przed Izraelem, bo w jego obronie Pan walczy z Egipcjanami».
A Pan rzekł do Mojżesza: «Wyciągnij rękę nad morze, aby wody zalały Egipcjan, ich rydwany i jeźdźców». Wyciągnął Mojżesz rękę nad morze, które o brzasku dnia wróciło na swoje miejsce. Egipcjanie uciekając biegli naprzeciw falom, i pogrążył ich Pan w pośrodku morza. Powracające fale zatopiły rydwany i jeźdźców całego wojska faraona, które weszło w morze ścigając synów Izraela. Nie ocalał z nich ani jeden. Synowie zaś Izraela szli po suchym dnie morskim, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie.
W tym to dniu wybawił Pan Izraela z rąk Egipcjan. I widzieli Izraelici martwych Egipcjan na brzegu morza. Gdy Izraelici widzieli wielkie dzieło, którego dokonał Pan wobec Egipcjan, ulękli się Pana i uwierzyli Jemu oraz Jego słudze Mojżeszowi. Wtedy Mojżesz i synowie Izraela razem z nim śpiewali taką pieśń ku czci Pana: [c2]Nie mówi się: Oto słowo Boże.[/c2]
PSALM (Wj 15, 1. 2. 4-5. 17ab-18)
Pieśń Mojżesza i Izraelitów jest pochwalnym hymnem na cześć Boga, który prowadzi swój lud i każdego z nas poprzez trudy i przeciwności życia. Tak, jak zwycięstwo narodu wybranego nad wojskami faraona było dziełem Jahwe, tak ostateczny triumf Kościoła będącego ludem Nowego Przymierza jest dziełem Chrystusa. [c1]Refren:[/c1] Śpiewajmy Panu, który moc okazał. Będę śpiewał na cześć Pana, [c1]*[/c1] który wspaniale swą potęgę okazał, gdy konia i jeźdźca [c1]*[/c1] pogrążył w morskiej przepaści. [c1]Ref.[/c1] Pan jest moją mocą i źródłem męstwa, [c1]*[/c1] Jemu zawdzięczam moje ocalenie. On Bogiem moim, uwielbiać Go będę; [c1]*[/c1] On Bogiem ojca mego, będę Go wywyższał. [c1]Ref.[/c1] Rzucił w morze rydwany faraona i jego wojsko. [c1]*[/c1] Wybrani wodzowie jego zginęli w Morzu Czerwonym. Przepaści ich ogarnęły, [c1]*[/c1] jak głaz runęli w głębinę. [c1]Ref.[/c1] Wyprowadziłeś lud swóji osadziłeś na górze Twego dziedzictwa, [c1]*[/c1] w miejscu, które uczyniłeś swym mieszkaniem. Pan Bóg jest Królem [c1]*[/c1] na zawsze, na wieki. [c1]Ref.[/c1]
TRZECIE CZYTANIE (Ez 36, 16-17a. 18-28)
Choć Izraelici okazali się przez swoje czyny niewierni przymierzu zawartemu z Jahwe, Bóg nigdy nie odwrócił się od swego ludu. Nie ze względu na ludzkie czyny, ale dla chwały swego Imienia, okazuje On swoje miłosierdzie. Pan pragnie nawrócenia serca, dlatego posyła swojego Ducha, który ma moc przywrócić do życia to, co w nas obumarłe.

Czytanie z Księgi proroka Ezechiela

Pan skierował do mnie te słowa:
«Synu człowieczy, kiedy dom Izraela mieszkał na swojej ziemi, wówczas splugawili ją swym postępowaniem i swymi czynami. Wtedy wylałem na nich swe oburzenie z powodu krwi, którą w kraju przelali, i z powodu bożków, którymi go splugawili. I rozproszyłem ich pomiędzy pogańskie ludy, i rozsypali się po krajach, osądziłem ich według postępowania i czynów. W ten sposób przyszli do ludów pogańskich i dokąd przybyli, bezcześcili święte imię moje, podczas gdy mówiono o nich: „To jest lud Pana, musieli się oni wyprowadzić ze swego kraju”. Wtedy zatroszczyłem się o święte me imię, które oni, Izraelici, zbezcześcili wśród ludów pogańskich, do których przybyli.
Dlatego mów do domu Izraela: Tak mówi Pan Bóg: „Nie z waszego powodu to czynię, domu Izraela, ale dla świętego imienia mojego, które bezcześciliście wśród ludów pogańskich, do których przyszliście. Chcę uświęcić wielkie imię moje, które zbezczeszczone jest pośród ludów, zbezczeszczone przez was pośród nich, i poznają ludy, że Ja jestem Pan, mówi Pan Bóg, gdy okażę się Świętym względem was przed ich oczami.
Zabiorę was spośród ludów, zbiorę was ze wszystkich krajów i przyprowadzę was z powrotem do waszego kraju, pokropię was czystą wodą, abyście się stali czystymi, i oczyszczę was od wszelkiej zmazy i od wszystkich waszych bożków.
I dam wam serce nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała. Ducha mojego chcę tchnąć w was i sprawić, byście żyli według mych nakazów i przestrzegali przykazań, i według nich postępowali. Wtedy będziecie mieszkać w kraju, który dałem waszym przodkom, i będziecie moim ludem, a Ja będę waszym Bogiem”».
PSALM (51, 12-13. 14-15. 18-19)
Ten pokutny psalm, to pełne zaufania wołanie grzesznika. Choć przez niewierność człowiek oddala się o Źródła Życia, pogrążając się tym samym w smutku, to przez pokorne i skruszone serce możliwy jest powrót do Boga. Warto odnaleźć w słowach psalmisty osobistą tęsknotę za pełnym zjednoczeniem z Chrystusem w miłości. [c1]Refren:[/c1] Stwórz, o mój Boże, we mnie serce czyste. Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste [c1]*[/c1] i odnów we mnie moc ducha. Nie odrzucaj mnie od swego oblicza [c1]*[/c1] i nie odbieraj mi świętego ducha swego [c1]Ref.[/c1] Przywróć mi radość z Twojego zbawienia [c1]*[/c1] i umocnij mnie duchem ofiarnym. Będę nieprawych nauczał dróg Twoich [c1]*[/c1] i wrócą się do Ciebie grzesznicy. [c1]Ref.[/c1] Ofiarą bowiem Ty się nie radujesz, [c1]*[/c1] a całopalenia, choćbym chciał, nie przyjmiesz. Boże, moją ofiarą jest duch skruszony, [c1]*[/c1] pokornym i skruszonym sercem Ty, Boże, nie gardzisz. [c1]Ref.[/c1] [c2]Kapłan intonuje hymn Chwała na wysokości Bogu, który wszyscy podejmują. W czasie śpiewania hymnu biją dzwony.[/c2] [c1]KOLEKTA K.[/c1] Boże, Ty sprawiasz, że ta najświętsza noc jaśnieje blaskiem Zmartwychwstania Pańskiego, wzbudź w Twoim Kościele ducha dziecięctwa, którego otrzymaliśmy na chrzcie świętym, abyśmy, odnowieni na duchu i ciele, służyli Tobie z całkowitym oddaniem. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg przez wszystkie wieki wieków. [c1]W.[/c1] Amen.
CZWARTE CZYTANIE (Rz 6, 3-11)
Przez chrzest człowiek zostaje złączony z Chrystusem i otrzymuje udział zarówno w Jego życiu, jak i śmierci. To zjednoczenie jest życiodajnym źródłem łaski. Dlatego, rodząc się dla Boga w sakramencie chrztu, umieramy dla grzechu.

Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Rzymian

Bracia:
My wszyscy, którzy otrzymaliśmy chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć. Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie, jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca.
Jeżeli bowiem przez śmierć, podobną do Jego śmierci, zostaliśmy z Nim złączeni w jedno, to tak samo będziemy z Nim złączeni w jedno przez podobne zmartwychwstanie. To wiedzcie, że dla zniszczenia grzesznego ciała dawny nasz człowiek został razem z Nim ukrzyżowany po to, byśmy już więcej nie byli w niewoli grzechu. Kto bowiem umarł, stał się wolny od grzechu.
Otóż, jeżeli umarliśmy razem z Chrystusem, wierzymy, że z Nim również żyć będziemy, wiedząc, że Chrystus, powstawszy z martwych, już więcej nie umiera, śmierć nad Nim nie ma już władzy. Bo to, że umarł, umarł dla grzechu tylko raz, a że żyje, żyje dla Boga. Tak i wy rozumiejcie, że umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie.
PSALM (Ps 118, 1-2. 16-17. 22-23)
Uroczystym hymnem dziękczynnym podczas Liturgii Wigilii Paschalnej wychwalamy zwycięstwo Zmartwychwstałego Pana. Tego, który odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym Nowego Przymierza. [c1]Refren:[/c1] Alleluja, alleluja, alleluja. Dziękujcie Panu, bo jest dobry, [c1]*[/c1] bo Jego łaska trwa na wieki. Niech dom Izraela głosi: [c1]*[/c1] «Jego łaska na wieki». [c1]Ref.[/c1] Prawica Pana wzniesiona wysoko, [c1]*[/c1] prawica Pańska moc okazała. Nie umrę, ale żył będę [c1]*[/c1] i głosił dzieła Pana. [c1]Ref.[/c1] Kamień odrzucony przez budujących [c1]*[/c1] stał się kamieniem węgielnym. Stało się to przez Pana [c1]*[/c1] i cudem jest w naszych oczach. [c1]Ref.[/c1]
EWANGELIA (Łk 24, 1-12)
Niełatwo było uwierzyć w Zmartwychwstanie najbliższym uczniom Jezusa. Kobiety, o których opowiada dzisiejsza Ewangelia, kiedy przyszły do grobu, wystraszyły się, stając bezradnie wobec największego cudu w dziejach świata. Chrystus okazał się zwycięzcą. Zmartwychwstał, tak jak zapowiedział przed swoją śmiercią, tym samym wypełniając obietnice Pisma.

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

W pierwszy dzień tygodnia niewiasty poszły skoro świt do grobu, niosąc przygotowane wonności. Kamień od grobu zastały odsunięty. A skoro weszły, nie znalazły ciała Pana Jezusa. Gdy wobec tego były bezradne, nagle stanęło przed nimi dwóch mężczyzn w lśniących szatach. Przestraszone, pochyliły twarze ku ziemi, lecz tamci rzekli do nich: «Dlaczego szukacie żyjącego wśród umarłych? Nie ma Go tutaj; zmartwychwstał. Przypomnijcie sobie, jak wam mówił, będąc jeszcze w Galilei: „Syn Człowieczy musi być wydany w ręce grzeszników i ukrzyżowany, lecz trzeciego dnia zmartwychwstanie”». Wtedy przypomniały sobie Jego słowa i wróciły od grobu, oznajmiły to wszystko Jedenastu i wszystkim pozostałym. A były to: Maria Magdalena, Joanna i Maria, matka Jakuba; i inne z nimi opowiadały to Apostołom. Lecz słowa te wydały im się czczą gadaniną i nie dali im wiary.
Jednakże Piotr wybrał się i pobiegł do grobu; schyliwszy się, ujrzał same tylko płótna. I wrócił do siebie, dziwiąc się temu, co się stało.