NR 21 / 2011 – WIGILIA PASCHALNA W WIELKĄ NOC

LITURGIA SŁOWA

KATECHEZA

WPROWADZENIE

Dziś sprawujemy najbardziej uroczystą Mszę św. w ciągu całego roku liturgicznego. Rozpoczynamy nią obchód radosnych Świat Wielkanocnych zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią. Rozbudowane obrzędy w licznych znakach i słowach będą nam przybliżać tajemnicę życia i odkupienia. Nasz udział w tej uroczystości będzie owocny, jeżeli przeżyjemy ją nie jako widzowie, ale świadkowie i adresaci wszystkich zbawczych, wspominanych dziś wydarzeń.

PIERWSZE CZYTANIE (krótsze, Rdz 1,1.26-31a)

Bogata w treść liturgia słowa Wigilii Paschalnej ukazuje dzieje zbawienia człowieka, które Bóg zrealizował na przestrzeni wieków. Księga Rodzaju opisuje stworzenie świata jako arcydzieło dobrego Boga. Wszystko, co Bóg uczynił, jest dobre i ukazuje Jego wszechmoc i mądrość. Koroną stworzeń Bóg uczynił człowieka, bo tylko jego stworzył „na swój obraz i podobieństwo”. Stąd bierze się wielka godność każdego człowieka, którą szanuje i której strzeże sam Bóg.

Czytanie z Księgi proroka Rodzaju

Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. Potem Bóg rzekł: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam, aby panował nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad całą ziemią i nad wszelkim płazem!» Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę.
Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszelkim płazem». I rzekł Bóg: «Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. A dla wszelkiego zwierzęcia polnego i dla wszelkiego ptactwa w powietrzu, i dla wszystkiego, co się rusza po ziemi i ma w sobie pierwiastek życia, będzie pokarmem wszelka trawa zielona». I stało się tak.
A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre.

PSALM(Ps 31,2 i 6.12-13.15-16.17 i 25)

Obserwacja przyrody i ładu, jaki w niej panuje, prowadzi autora Psalmu 104 do zachwytu nad mądrością Boga Stwórcy. Uczmy się takiej wrażliwości, która pozwala odnaleźć Boga w Jego dziełach.

Refren: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi ziemię.

Błogosław duszo moja, Pana, *
o Boże mój, Panie, Ty jesteś bardzo wielki!
Odziany w majestat i piękno, *
światłem okryty jak płaszczem. Ref.

Umocniłeś ziemię w jej podstawach, *
nie zachwieje się na wieki wieków.
Jak szatą okryłeś ją Wielką Głębią, *
ponad górami stanęły wody. Ref.

Ty zdroje kierujesz do strumieni, *
co pośród gór się sączą.
Nad nimi mieszka ptactwo niebieskie *
i śpiewa wśród gałęzi. Ref.

Z Twoich komnat nawadniasz góry, *
owocem Twych dzieł syci się ziemia.
Każesz rosnąć trawie dla bydła *
i roślinom, by człowiekowi służyły. Ref.

Jak liczne są dzieła Twoje, Panie! *
Tyś wszystko mądrze uczynił,
ziemia jest pełna Twych stworzeń. *
Błogosław, duszo moja, Pana. Ref.

DRUGIE CZYTANIE(Wj 14,15 – 15,1)

Wyjście z Egiptu było cudownym dziełem Boga, który wybawia swój naród i prowadzi go do krainy życia. To również początek formowania Izraelitów, którzy ze związku klanów mieli stać się ludem Pana. Wydarzenie przejścia przez Morze Czerwone jest dla chrześcijan zapowiedzią i symbolem chrztu świętego, przez którego wody Bóg wyprowadza ludzi z niewoli grzechu i szatana do wolności dzieci i dziedziców Bożych.

Czytanie z Księgi Wyjścia

Pan rzekł do Mojżesza: «Czemu głośno wołasz do Mnie? Powiedz synom Izraela, niech ruszają w drogę. Ty zaś podnieś swą laskę i wyciągnij rękę nad morze i rozdziel je na dwoje, a wejdą synowie Izraela w środek na suchą ziemię. Ja natomiast uczynię upartymi serca Egipcjan, że pójdą za nimi. Wtedy okażę moją potęgę wobec faraona, całego wojska jego, rydwanów i wszystkich jego jeźdźców. A gdy okażę moją potęgę wobec faraona, jego rydwanów i jeźdźców, wtedy poznają Egipcjanie, że Ja jestem Pan».
Anioł Boży, który szedł na przedzie wojsk izraelskich, zmienił miejsce i szedł na ich tyłach. Słup obłoku również przeszedł z przodu i zajął ich tyły, stając między wojskiem egipskim a wojskiem izraelskim. I tam był obłok ciemnością, tu zaś oświecał noc. I nie zbliżyli się jedni do drugich przez całą noc.
Mojżesz wyciągnął rękę nad morze, a Pan cofnął wody gwałtownym wiatrem wschodnim, który wiał przez całą noc, i uczynił morze suchą ziemią. Wody się rozstąpiły, a synowie Izraela szli przez środek morza po suchej ziemi, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie. Egipcjanie ścigali ich. Wszystkie konie faraona, jego rydwany i jeźdźcy ciągnęli za nimi w środek morza.
O świcie spojrzał Pan ze słupa ognia i ze słupa obłoku na wojsko egipskie i zmusił je do ucieczki. I zatrzymał koła ich rydwanów, tak że z wielką trudnością mogli się naprzód posuwać. Egipcjanie krzyknęli: «Uciekajmy przed Izraelem, bo w jego obronie Pan walczy z Egipcjanami».
A Pan rzekł do Mojżesza: «Wyciągnij rękę nad morze, aby wody zalały Egipcjan, ich rydwany i jeźdźców». Wyciągnął Mojżesz rękę nad morze, które o brzasku dnia wróciło na swoje miejsce. Egipcjanie uciekając biegli naprzeciw falom, i pogrążył ich Pan w pośrodku morza. Powracające fale zatopiły rydwany i jeźdźców całego wojska faraona, które weszło w morze ścigając synów Izraela. Nie ocalał z nich ani jeden. Synowie zaś Izraela szli po suchym dnie morskim, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie.
W tym to dniu wybawił Pan Izraela z rąk Egipcjan. I widzieli Izraelici martwych Egipcjan na brzegu morza. Gdy Izraelici widzieli wielkie dzieło, którego dokonał Pan wobec Egipcjan, ulękli się Pana i uwierzyli Jemu oraz Jego słudze Mojżeszowi. Wtedy Mojżesz i synowie Izraela razem z nim śpiewali taką pieśń ku czci Pana:

PSALM(Wj 15,1.2.4-5.17ab-18)

Kantyk z Księgi Wyjścia jest pieśnią pochwalą, w której Mojżesz i Izraelici rozważają dzieło wyzwolenia dokonane wobec nich przez Boga. Utrwalenie w pamięci tych wydarzeń i ciągłe ich rozważanie staje się istotnym elementem budującym świadomość i tożsamość narodu „wyzwoleńców Pana”.

Refren: Śpiewajmy Panu, który moc okazał.

Będę śpiewał na cześć Pana, *
który wspaniale swą potęgę okazał,
gdy konia i jeźdźca *
pogrążył w morskiej przepaści. Ref.

Pan jest moją mocą i źródłem męstwa, *
Jemu zawdzięczam moje ocalenie.
On Bogiem moim, uwielbiać Go będę; *
On Bogiem ojca mego, będę Go wywyższał. Ref.

Rzucił w morze rydwany faraona i jego wojsko. *
Wybrani wodzowie jego zginęli w Morzu Czerwonym.
Przepaści ich ogarnęły, *
jak głaz runęli w głębinę. Ref.

Wyprowadziłeś lud swój
i osadziłeś na górze Twego dziedzictwa, *
w miejscu, które uczyniłeś swym mieszkaniem.
Pan Bóg jest Królem *
na zawsze, na wieki. Ref.

TRZECIE CZYTANIE (Iz 55,1-11)

Woda jest niezbędna do życia. Bóg posługuje się obrazem, zachęcając przez proroka Izajasza, aby wierzący korzystali ze źródła zbawienia, które tryska w samym Bogu. Dostęp do niego jest łatwy i darmowy jak miłość objawiona w Jezusie Chrystusie, który dla nas umarł i zmartwychwstał. Przez sakramenty święte i słowo Boże Pan nieustannie wzbudza w nas życie i rozwija je aż do pełni.

Czytanie z Księgi proroka Izajasza

To mówi Pan:
«Wszyscy spragnieni, przyjdźcie do wody, przyjdźcie, choć nie macie pieniędzy. Kupujcie i spożywajcie bez pieniędzy i bez płacenia za wino i mleko. Czemu wydajecie pieniądze na to, co nie jest chlebem? I waszą pracę na to, co nie nasyci? Słuchajcie Mnie, a będziecie jeść przysmaki, i dusza wasza zakosztuje tłustych potraw.
Nakłońcie wasze ucho i przyjdźcie do Mnie, posłuchajcie Mnie, a dusza wasza żyć będzie. Zawrę z wami wieczyste przymierze: są to niezawodne łaski dla Dawida. Oto ustanowiłem cię świadkiem dla ludów, dla ludów wodzem i rozkazodawcą. Oto zawezwiesz naród, którego nie znasz, i ci, którzy cię nie znają, przybiegną do ciebie ze względu na Pana, twojego Boga, przez wzgląd na Świętego u Izraela, bo On cię przyozdobi.
Szukajcie Pana, gdy się pozwala znaleźć, wzywajcie Go, dopóki jest blisko. Niechaj bezbożny porzuci swą drogę i człowiek nieprawy swoje knowania. Niech się nawróci do Pana, a Pan się nad nim zmiłuje, i do Boga naszego, gdyż hojny jest w przebaczaniu. Bo myśli moje nie są myślami waszymi ani wasze drogi moimi drogami. Bo jak niebiosa górują nad ziemią, tak drogi moje nad waszymi drogami i myśli moje nad myślami waszymi.
Zaiste, podobnie jak ulewa i śnieg spadają z nieba i tam nie powracają, dopóki nie nawodnią ziemi, nie użyźnią jej i nie zapewnią urodzaju, tak iż wydaje nasienie dla siewcy i chleb dla jedzącego, tak słowo, które wychodzi z ust moich: nie wraca do Mnie bezowocne, zanim wpierw nie dokona tego, co chciałem, i nie spełni pomyślnie swego posłannictwa».

PSALM(Iz 12,2.3-4b.4cd-5)

Prorok Izajasz wychwala Boga pieśnią i wyraża wielką radość z ocalenia, które jest Jego dziełem. Izajasz zachęca cały lud do włączenia się w radosny śpiew, bo łaska zbawienia dana jest wszystkim ludziom. Każdy, kto doznał dobroci Boga, jest zaproszony do świadczenia o tym wobec innych.

Refren: Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia.

Oto Bóg jest moim zbawieniem, *
będę miał ufność i bać się nie będę.
Bo Pan jest moją mocą i pieśnią, *
On stał się dla mnie zbawieniem. Ref.

Wy zaś z weselem czerpać będziecie wodę *
ze zdrojów zbawienia.
Chwalcie Pana, *
wzywajcie Jego imienia. Ref.

Dajcie poznać Jego dzieła między narodami, *
przypominajcie, że wspaniałe jest imię Jego.
Śpiewajcie Panu, bo uczynił wzniosłe rzeczy, *
niech to będzie wiadome po całej ziemi. Ref.

CZWARTE CZYTANIE (Rz 6,3-11)

Św. Paweł wyjaśnia rzymianom ścisły związek pomiędzy śmiercią i zmartwychwstaniem Chrystusa a sakramentem chrztu, przez który stanowimy jedno z naszym Panem. Powołanie chrześcijańskie polega na ciągłym pielęgnowaniu łaski nowego życia i przechodzeniu ze śmierci do życia mocą zwycięstwa Jezusa Chrystusa.

Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Rzymian

Bracia:
My wszyscy, którzy otrzymaliśmy chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć. Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie, jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca.
Jeżeli bowiem przez śmierć, podobną do Jego śmierci, zostaliśmy z Nim złączeni w jedno, to tak samo będziemy z Nim złączeni w jedno przez podobne zmartwychwstanie. To wiedzcie, że dla zniszczenia grzesznego ciała dawny nasz człowiek został razem z Nim ukrzyżowany po to, byśmy już więcej nie byli w niewoli grzechu. Kto bowiem umarł, stał się wolny od grzechu.
Otóż, jeżeli umarliśmy razem z Chrystusem, wierzymy, że z Nim również żyć będziemy, wiedząc, że Chrystus powstawszy z martwych już więcej nie umiera, śmierć nad Nim nie ma już władzy. Bo to, że umarł, umarł dla grzechu tylko raz, a że żyje, żyje dla Boga. Tak i wy rozumiejcie, że umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie.

PSALM(Ps 118,1-2.16-17.22-23)

Psalm 118 głosi radość z wybawienia, jakiego dokonał Bóg wobec człowieka znienawidzonego przez wrogów i skazanego na śmierć. Dziś śpiewamy go, odnosząc do Chrystusa, którego zmartwychwstanie było objawieniem zwycięskiej prawicy Boga. To Jezus jest „kamieniem odrzuconym przez budujących, który stał się kamieniem węgielnym”.

Refren: Alleluja, alleluja, alleluja.

Dziękujcie Panu, bo jest dobry, *
bo Jego łaska trwa na wieki.
Niech dom Izraela głosi: *
«Jego łaska na wieki». Ref.

Prawica Pana wzniesiona wysoko, *
prawica Pańska moc okazała.
Nie umrę, ale żył będę *
i głosił dzieła Pana. Ref.

Kamień odrzucony przez budujących *
stał się kamieniem węgielnym.
Stało się to przez Pana *
i cudem jest w naszych oczach. Ref.

EWANGELIA (Mt 28,1-10)

Dwie Marie zdążały do grobu Jezusa, aby dokończyć dokonanych pospiesznie obrzędów pogrzebowych. Nie spodziewały się, że zostaną wybrane na pierwsze apostołki zmartwychwstania. Wieść o powstaniu z martwych Chrystusa była dla nich wielkim zaskoczeniem i ogromną radością. Chociaż my słyszeliśmy już wiele razy o tym cudzie, niech słowa Ewangelii o zmartwychwstaniu Jezusa będą przez nas przyjmowane ze świeżą uwagą, bo poprzez liturgię ten cud rzeczywiście dokonuje się również wobec nas.

Słowa Ewangelii według świętego Mateusza

Po upływie szabatu, o świcie pierwszego dnia tygodnia przyszła Maria Magdalena i druga Maria obejrzeć grób. A oto powstało wielkie trzęsienie ziemi. Albowiem anioł Pański zstąpił z nieba, podszedł, odsunął kamień i usiadł na nim. Postać jego była jak błyskawica, a szaty jego białe jak śnieg. Ze strachu przed nim zadrżeli strażnicy i podrętwieli jak umarli.
Anioł zaś przemówił do niewiast: «Wy się nie bójcie! Bo wiem, że szukacie Jezusa Ukrzyżowanego. Nie ma Go tu, bo zmartwychwstał, jak powiedział. Chodźcie, zobaczcie miejsce, gdzie leżał. A idźcie szybko i powiedzcie Jego uczniom: „Powstał z martwych i udaje się przed wami do Galilei. Tam Go ujrzycie”. Oto, co wam powiedziałem».
Pośpiesznie więc oddaliły się od grobu z bojaźnią i wielką radością i biegły oznajmić to Jego uczniom.
A oto Jezus stanął przed nimi i rzekł: «Witajcie». One zbliżyły się do Niego, objęły Go za nogi i oddały Mu pokłon. A Jezus rzekł do nich: «Nie bójcie się. Idźcie i oznajmijcie moim braciom: niech idą do Galilei, tam Mnie zobaczą».