WPROWADZENIE
KATECHEZA
LITURGIA SŁOWA
Msza Wieczerzy Pańskiej przypomina nam o ustanowieniu sakramentów Eucharystii i kapłaństwa. Pokazuje owoce krzyża Chrystusa. Zapowiedzią Eucharystii była starotestamentalna Pascha. Żydzi do dziś celebrują ją z wielkim namaszczeniem i pobożnością. O ileż bardziej powinniśmy pielęgnować sprawowanie Eucharystii, uczyć tego nasze dzieci i wnuki. To jest bowiem Pascha Nowego Przymierza i po wszystkie pokolenia będzie sprawowana na ziemi.
„ABYŚCIE SIĘ WZAJEMNIE MIŁOWALI”
Wieczernik to nie tylko niemy świadek ustanowienia sakramentu Eucharystii. To także miejsce, w którym Jezus wypowiedział do swoich uczniów słowa swojego testamentu: Daję wam przykazanie nowe, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem; żebyście i wy tak się miłowali wzajemnie. Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali (J 13, 34-35). Jego przypieczętowaniem był gest obmycia stóp. Gest stawiający Mistrza w roli sługi, a nie Pana. Gest, który w Kościele stał się ikoną przykazania wzajemnej miłości.
Jak głęboko powyższe przesłanie zapadło w serca naszych pierwszych sióstr i braci, świadczą chociażby świadectwa pozabiblijne. W czasach Kościoła pierwotnego znakiem rozpoznawczym wspólnot chrześcijańskich nie były bogato wystrojone świątynie. Pierwszych chrześcijan nie rozpoznawało się po bogatej liturgii, po zapachu kadzidła ani nawet po krzyżykach noszonych na szyi. Ich znakiem rozpoznawczym była wzajemna miłość. „Patrzcie, jak oni się miłują!” – to słynne zdanie zanotował Tertulian w swoim Apologetyku. Wyraża ono zdumienie pogan, którzy dostrzegali jedność pierwszych wspólnot chrześcijańskich.
Na ile dzisiaj jesteśmy podobni do naszych pierwszych sióstr i braci? Co mówią współcześni poganie, patrząc na nasze wspólnoty – na moją parafię, na moją grupę modlitewną, na moją rodzinę? Czy mogą za Tertulianem powtórzyć: „Zobaczcie, jak oni się miłują! To z pewnością są uczniowie Jezusa”? Czy też wręcz przeciwnie, mówią: „Zobaczcie, jak oni sobą gardzą, jak skaczą sobie ciągle do gardła, jak nie umieją sobie wzajemnie przebaczać, to z pewnością są katolicy”?
ks. Mariusz Marszałek, pallotyn
LITURGIA SŁOWA
KATECHEZA
WPROWADZENIE
PIERWSZE CZYTANIE (Wj 12, 1-8. 11-14)
Przepisy o wieczerzy paschalnej
Starotestamentalna Pascha upamiętnia wielkie dzieła Pana, które uczynił w Egipcie, by wyprowadzić swój lud z niewoli. Na pamiątkę tego wydarzenia co roku wszyscy Żydzi sprawowali Paschę. Spożywali baranka, specjalnie wybranego i przyrządzonego, opowiadano też wydarzenia zbawcze związane z wyjściem Izraela z Egiptu. Ten uświęcony tradycją zwyczaj opowiadania o wydarzeniach zbawczych warto dziś zastosować i w naszych rodzinach – w duchu Nowego Testamentu. Można opowiadać dzieciom treść czytań liturgicznych, warto ukazywać sens i cel różnych zwyczajów związanych z obchodami liturgicznymi. One bowiem wiążą się z historią zbawienia.
Czytanie z Księgi Wyjścia
Pan powiedział do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej: «Miesiąc ten będzie dla was początkiem miesięcy, będzie pierwszym miesiącem roku! Powiedzcie całemu zgromadzeniu Izraela tak:
„Dziesiątego dnia tego miesiąca niech się każdy postara o baranka dla rodziny, o baranka dla domu. Jeśliby zaś rodzina była za mała do spożycia baranka, to niech się postara o niego razem ze swym sąsiadem, który mieszka najbliżej jego domu, aby była odpowiednia liczba osób. Liczyć je zaś będziecie dla spożycia baranka według tego, co każdy może spożyć. Baranek będzie bez skazy, samiec, jednoroczny; wziąć możecie jagnię albo koźlę. Będziecie go strzec aż do czternastego dnia tego miesiąca, a wtedy zabije go całe zgromadzenie Izraela o zmierzchu. I wezmą krew baranka, i pokropią nią odrzwia i progi domu, w którym będą go spożywać. I tej samej nocy spożyją mięso pieczone w ogniu, i chleby przaśne będą spożywali z gorzkimi ziołami.
Tak zaś spożywać go będziecie: biodra wasze będą przepasane, sandały na waszych nogach i laska w waszym ręku. Spożywać będziecie pośpiesznie, gdyż jest to Pascha na cześć Pana.
Tej nocy przejdę przez Egipt, zabiję wszystko pierworodne w ziemi egipskiej, od człowieka aż po bydło, i odbędę sąd nad wszystkimi bogami Egiptu – Ja, Pan. Krew posłuży wam do oznaczenia domów, w których będziecie przebywać. Gdy ujrzę krew, przejdę obok i nie będzie pośród was plagi niszczycielskiej, gdy będę karał ziemię egipską.
Dzień ten będzie dla was dniem pamiętnym i obchodzić go będziecie jako święto dla uczczenia Pana. Po wszystkie pokolenia – na zawsze w tym dniu będziecie obchodzić święto”».
Oto słowo Boże.
PSALM (Ps 116B)
Psalmista opiewa łaski Pana, za które człowiek nie ma czym odpłacić. Bóg daje nam pić z kielicha przymierza. W Nowym Testamencie Bóg daje nam do spożycia Krew Zbawiciela – owoc Eucharystii. Chrystus jednoczy nas ze sobą i w ten sposób przemienia w siebie. Winniśmy się jak najczęściej karmić sakramentem zbawienia i sprawować ofiarę pochwalną nowego przymierza. Mamy czynić to w postawie służby.
Refren: Kielich Przymierza to Krew Zbawiciela.
Czym się Panu odpłacę *
za wszystko, co mi wyświadczył?
Podniosę kielich zbawienia *
i wezwę imienia Pana.
Refren: Kielich Przymierza to Krew Zbawiciela.
Cenna jest w oczach Pana *
śmierć Jego wyznawców.
Jestem Twym sługą, synem Twojej służebnicy, *
Ty rozerwałeś moje kajdany.
Refren: Kielich Przymierza to Krew Zbawiciela.
Tobie złożę ofiarę pochwalną *
i wezwę imienia Pana.
Wypełnię me śluby dla Pana *
przed całym Jego ludem.
Refren: Kielich Przymierza to Krew Zbawiciela.
DRUGIE CZYTANIE (1 Kor 11, 23-26)
Ilekroć spożywacie ten chleb i pijecie kielich, śmierć Pana głosicie
Przez wszystkie wieki powinniśmy – na wzór św. Pawła Apostoła – dzielić się ze wszystkimi tym, co otrzymaliśmy. Powinniśmy uczyć innych uczestnictwa w Eucharystii i sprawować ją z wiarą, zachowując to wszystko, co zostało nam przekazane. W tym wyraża się nowe przymierze, które Bóg zawarł z nami. Apostoł Narodów przypomina nam o tym, co zdarzyło się podczas Ostatniej Wieczerzy. Jego opis jest krótki, ale jakże wymowny. I inspirujący.
Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian
Bracia: Ja otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb i dzięki uczyniwszy, połamał i rzekł: «To jest Ciało moje za was wydane. Czyńcie to na moją pamiątkę!». Podobnie, skończywszy wieczerzę, wziął kielich, mówiąc: «Kielich ten jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę!». Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb i pijecie kielich, śmierć Pana głosicie, aż przyjdzie.
Oto słowo Boże.
ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ (Por. J 13, 34)
Aklamacja: Chwała Tobie, Królu wieków.
Daję wam przykazanie nowe, abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.
Aklamacja: Chwała Tobie, Królu wieków.
EWANGELIA (J 13, 1-15)
Na Jezusie spełnia się zapowiedź Izajasza
Święty Jan w swojej Ewangelii bardzo wiele miejsca poświęca Passze, którą Chrystus spożył z uczniami. Opisuje Jego czyny i modlitwy. Przytacza Jego nauki. Zaczyna opis Paschy od tego, że Jezus czynił wszystko, bo nadeszła Jego godzina. Inspiracją do dzieł Pana jest miłość, miłość do końca. Większą część tego ewangelicznego opisu zajmuje opowiadanie o obmyciu uczniom nóg. Jezus podejmuje się czynności, którą w tamtych czasach wykonywali niewolnicy, podkreślając, że jest Sługą Pańskim. Że służy apostołom i oni powinni w taki sposób służyć innym. Te nauki dotyczą także nas – w takim duchu powinniśmy budować Kościół.
+ Słowa Ewangelii według Świętego Jana
Było to przed Świętem Paschy. Jezus, wiedząc, że nadeszła godzina Jego, by przeszedł z tego świata do Ojca, umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował.
W czasie wieczerzy, gdy diabeł już nakłonił serce Judasza Iskarioty, syna Szymona, aby Go wydał, Jezus, wiedząc, że Ojciec oddał Mu wszystko w ręce oraz że od Boga wyszedł i do Boga idzie, wstał od wieczerzy i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło, nim się przepasał. Potem nalał wody do misy. I zaczął obmywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany.
Podszedł więc do Szymona Piotra, a on rzekł do Niego: «Panie, Ty chcesz mi umyć nogi?». Jezus mu odpowiedział: «Tego, co Ja czynię, ty teraz nie rozumiesz, ale poznasz to później». Rzekł do Niego Piotr: «Nie, nigdy mi nie będziesz nóg umywał».
Odpowiedział mu Jezus: «Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną». Rzekł do Niego Szymon Piotr: «Panie, nie tylko nogi moje, ale i ręce, i głowę!».
Powiedział do niego Jezus: «Wykąpany potrzebuje tylko nogi sobie umyć, bo cały jest czysty. I wy jesteście czyści, ale nie wszyscy». Wiedział bowiem, kto Go wyda, dlatego powiedział: «Nie wszyscy jesteście czyści».
A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów zajął miejsce przy stole, rzekł do nich: «Czy rozumiecie, co wam uczyniłem? Wy Mnie nazywacie „Nauczycielem” i „Panem”, i dobrze mówicie, bo nim jestem. Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wy powinniście sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem».
Oto słowo Pańskie.
KATECHEZA
LITURGIA SŁOWA
WPROWADZENIE
Poranna Liturgia Godzin
na Wielki Piątek i Wielką Sobotę
Przygotowujesz w swojej wspólnocie poranną liturgię godzin na Wielki Piątek i Wielką Sobotę? Skorzystaj z niniejszego opracowania tekstów Godziny czytań i Jutrzni na te dwa dni Triduum Paschalnego.
W książce znajdziesz:
- tradycyjne melodie tonów gregoriańskich z ich różnymi, często mniej znanymi formułami kadencyjnymi (tzw. dyferencjami) do psalmów,
- opracowanie wielogłosowe do kantyku ewangelicznego Benedictus, dla podkreślenia rangi tego tekstu,
- schemat melodyczny autorstwa ks. Zdzisława Bernata dla wszystkich antyfon z wyjątkiem antyfon do Benedictus, które opatrzono melodiami oryginalnymi, odrębne melodie do responsoriów długich w Godzinie czytań Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty,
- jedną melodię do responsorium krótkiego w Jutrzni Wielkiego Piątku.
Pomoce w zapisie nutowym.
Aby z książki korzystało się jeszcze wygodniej, w zapisie nutowym melodii do psalmów i kantyków zaznaczono akcenty słowno-muzyczne oraz nuty dodane w miejscach, gdzie tekst wymagał uzgodnienia akcentuacji słownej z muzyczną. Dla poprawnego wykonania psalmów kursywą zapisano sylaby przygotowawcze, a sylaby akcentowane wytłuszczono.
Muzyczne opracowanie porannych liturgii godzin na Wielki Piątek i Wielką Sobotę to doskonała pomoc dla osób odpowiedzialnych za muzykę w różnych wspólnotach Kościoła – kleryckich, zakonnych czy parafialnych. Dzięki niemu poranne jutrznie staną się pięknym muzycznym przeżyciem.
Pliki audio z nagraniem melodii zamieszczonych w Porannych liturgiach godzin na Wielki Piątek i Wielką Sobotę można znaleźć na stronie Zgromadzenia Sióstr Uczennic Boskiego Mistrza www.pddm.pl.
Poranna Liturgia Godzin na Wielki Piątek i Wielka Sobotę.
Edycja Świętego Pawła 2023