LITURGIA SŁOWA

KATECHEZA

WPROWADZENIE

PIERWSZE CZYTANIE (Wj 14,15 – 15,1a)
Przejście Izraela przez Morze Czerwone

Przejście Izraela przez Morze Czerwone stanowi jeden z piękniejszych i bardzo poruszających przykładów Bożej opieki oraz objawienia Jego mocy. Egipcjanie ścigali Izraelitów wychodzących z niewoli egipskiej. Wojska faraona miały znaczną przewagę. Jednak Bóg był z Izraelem, wysłał anioła, który objawiał się jako słup ognia w nocy i obłok w dzień. Rozdzielał Izraelitów i Egipcjan. Bóg otworzył Morze Czerwone dla Izraelitów, a zamknął dla Egipcjan. Każdy z nas w swoim życiu może znaleźć przykład Bożego prowadzenia i pomocy. Może nie tak widowiskowy, ale ważny dla naszej historii zbawienia. Warto takie sytuacje rozpamiętywać i nimi się budować. Bóg działał nie tylko w czasach patriarchów, ale wspiera nas i pomaga teraz, i zawsze będzie to robił. To szczególny powód do ufności i wdzięczności.

Czytanie z Księgi Wyjścia

Pan rzekł do Mojżesza: «Czemu głośno wołasz do Mnie? Powiedz Izraelitom, niech ruszają w drogę. Ty zaś podnieś swą laskę i wyciągnij rękę nad morze, i rozdziel je na dwoje, a wejdą Izraelici w środek morza na suchą ziemię. Ja natomiast uczynię upartymi serca Egipcjan tak, że pójdą za nimi. Wtedy okażę moją potęgę wobec faraona, całego wojska jego, rydwanów i wszystkich jego jeźdźców. A gdy okażę moją potęgę wobec faraona, jego rydwanów i jeźdźców, wtedy poznają Egipcjanie, że Ja jestem Pan».
Anioł Boży, który szedł na przedzie wojsk izraelskich, zmienił miejsce i szedł na ich tyłach. Słup obłoku również przeszedł z przodu i zajął ich tyły, stając między wojskiem egipskim a wojskiem izraelskim. I tam był obłok ciemnością, tu zaś oświecał noc. I nie zbliżyli się jedni do drugich przez całą noc. Mojżesz wyciągnął rękę nad morze, a Pan cofnął wody gwałtownym wiatrem wschodnim, który wiał przez całą noc, i uczynił morze suchą ziemią. Wody się rozstąpiły, a Izraelici szli przez środek morza po suchej ziemi, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie. Egipcjanie ścigali ich. Wszystkie konie faraona, jego rydwany i jeźdźcy weszli za nimi w środek morza.
O świcie spojrzał Pan ze słupa ognia i ze słupa obłoku na wojsko egipskie i zmusił je do ucieczki. I zatrzymał koła ich rydwanów, tak że z wielką trudnością mogli się naprzód posuwać. Egipcjanie krzyknęli: «Uciekajmy przed Izraelem, bo w jego obronie Pan walczy z Egipcjanami».
A Pan rzekł do Mojżesza: «Wyciągnij rękę nad morze, aby wody zalały Egipcjan, ich rydwany i jeźdźców». Wyciągnął Mojżesz rękę nad morze, które o brzasku dnia wróciło na swoje miejsce. Egipcjanie, uciekając, biegli naprzeciw falom, i pogrążył ich Pan w środku morza. Powracające fale zatopiły rydwany i jeźdźców całego wojska faraona, którzy weszli w morze, ścigając tamtych; nie ocalał z nich ani jeden. Izraelici zaś szli po suchym dnie morskim, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie.
W tym to dniu wybawił Pan Izraela z rąk Egipcjan. I widzieli Izraelici martwych Egipcjan na brzegu morza. Gdy Izraelici zobaczyli wielkie dzieło, którego dokonał Pan wobec Egipcjan, ulękli się Pana i uwierzyli Jemu oraz Jego słudze Mojżeszowi. Wtedy Mojżesz i Izraelici razem z nim zaśpiewali taką oto pieśń ku czci Pana:

1 PSALM RESPONSORYJNY (Wj 15, 1-6. 17-18)

Psalm ten jest kontynuacją drugiego czytania. Jest pieśnią radości wypływającą stąd, że Bóg okazał moc, ocalił Izraela od klęski, która wydawała się nieunikniona. Psalm podkreśla, że Pan jest mocą i źródłem męstwa. On sprawił, że wybrani wojownicy egipscy legli w Morzu Czerwonym. Izraelici trafili do ziemi, którą obiecał im Bóg. I my jesteśmy pod szczególną opieką Boga. On jest naszą obroną i zwycięża za nas – przez wody chrztu prowadzi do zbawienia wszystkich ludzi.

Refren: Śpiewajmy Panu, który moc okazał.

Zaśpiewam na cześć Pana, który okrył się sławą,*
gdy konia i jeźdźca pogrążył w morskiej toni.
Pan jest moją mocą i źródłem męstwa, †
Jemu zawdzięczam moje ocalenie. *
On Bogiem moim, uwielbiać Go będę.

Refren: Śpiewajmy Panu, który moc okazał.

Pan wojownik potężny, *
«Ten, który jest», brzmi Jego imię.
Rzucił w morze rydwany faraona i wojsko jego, *
wybrani wodzowie legli w Morzu Czerwonym.

Refren: Śpiewajmy Panu, który moc okazał.

Przepaści ich ogarnęły, *
jak głaz runęli w głębinę.
Uwielbiona jest potęga prawicy Twej, Panie, *
prawica Twa, o Panie,  starła nieprzyjaciół.

Refren: Śpiewajmy Panu, który moc okazał.

Wprowadziłeś ich i osadziłeś *
na górze Twojego dziedzictwa.
W miejscu, które uczyniłeś swym mieszkaniem, †
w świątyni zbudowanej Twoimi rękami, *
Pan jest Królem na zawsze i na wieki.

Refren: Śpiewajmy Panu, który moc okazał.

DRUGIE CZYTANIE (Iz 55, 1-11)
Nowe i wieczne przymierze

Ubodzy, spragnieni, szukający Boga znajdą w Nim zbawienie i spełnienie. Lud, który odwrócił się od Boga do bożków, który ufał własnym ludzkim siłom, doświadczył kruchości tego wszystkiego, doświadczył swej dramatycznej niewystarczalności. Dlatego też zwraca się ponownie do swojego Boga pragnieniem pełnym bólu i tęsknoty. Szuka przede wszystkim Jego słowa i to słowo jest mu ofiarowane w obfitości. Bóg za darmo wystawia ucztę mądrości dla wszystkich ubogich, którzy pragną nasycić się Nim w tym poznaniu, jakie daje wiara. Jest to zapowiedź uczty mesjańskiej, która nastąpi, kiedy – wypełniwszy swój zamysł zbawienia – Bóg zgromadzi wszystkich wybranych i dopuści ich do najbardziej intymnej i pełnej komunii ze sobą. To jest droga, na której realizuje się nasze największe ludzkie przeznaczenie..

Czytanie z Księgi proroka Izajasza

Tak mówi Pan: «Wszyscy spragnieni, przyjdźcie do wody, przyjdźcie, choć nie macie pieniędzy! Kupujcie i spożywajcie, dalejże, kupujcie bez pieniędzy i bez płacenia za wino i mleko! Czemu wydajecie pieniądze na to, co nie jest chlebem? I waszą pracę – na to, co nie nasyci? Słuchajcie Mnie, a jeść będziecie przysmaki i dusza wasza zakosztuje tłustych potraw.
Nakłońcie uszu i przyjdźcie do Mnie, posłuchajcie Mnie, a dusza wasza żyć będzie. Zawrę z wami wieczyste przymierze; niezawodne są łaski dla Dawida. Oto ustanowiłem go świadkiem dla ludów, dla ludów wodzem i rozkazodawcą. Oto zawezwiesz naród, którego nie znasz, i ci, którzy cię nie znają, przybiegną do ciebie ze względu na Pana, twojego Boga, przez wzgląd na Świętego Izraela, bo On ci dodał chwały.
Szukajcie Pana, gdy się pozwala znaleźć, wzywajcie Go, dopóki jest blisko. Niechaj bezbożny porzuci swą drogę i człowiek nieprawy swoje knowania. Niech się nawróci do Pana, a Ten się nad nim zmiłuje, do Boga naszego, gdyż hojny jest w przebaczaniu. Bo myśli moje nie są myślami waszymi ani wasze drogi moimi drogami – mówi Pan. Bo jak niebiosa górują nad ziemią, tak drogi moje – nad waszymi drogami i myśli moje – nad myślami waszymi.
Zaiste, podobnie jak ulewa i śnieg spadają z nieba i tam nie powracają, dopóki nie nawodnią ziemi, nie użyźnią jej i nie zapewnią urodzaju, tak iż wydaje nasienie dla siewcy i chleb dla jedzącego, tak słowo, które wychodzi z ust moich, nie wraca do Mnie bezowocne, zanim wpierw nie dokona tego, co chciałem, i nie spełni pomyślnie swego posłannictwa».

Oto słowo Boże.

2 PSALM RESPONSORYJNY (Iz 12, 2. 3 i 4bcd. 5-6)

Refren: Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia.

Oto Bóg jest moim zbawieniem! *
Jemu zaufam i bać się nie będę.
Pan jest moją pieśnią i mocą, *
i On stał się moim zbawieniem.

Refren: Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia.

Wy zaś z weselem czerpać będziecie wodę *
ze zdrojów zbawienia.
Chwalcie Pana, wzywajcie Jego imienia! †
Ukażcie narodom Jego dzieła, *
przypominajcie, że Jego imię jest chwalebne.

Refren: Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia.

Śpiewajcie Panu, bo czynów wspaniałych dokonał! *
I cała ziemia niech o tym się dowie.
Wznoś okrzyki i wołaj radośnie, mieszkanko Syjonu, *
bo wielki jest wśród Ciebie Święty Izraela.

Refren: Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia.

TRZECIE CZYTANIE (Ez 36, 16-17a. 18-28)
Nowe serce i nowy duch

Dla chwały swojego świętego Imienia Bóg przyprowadzi z powrotem wygnańców do ziemi obiecanej i uczyni ich ludem oczyszczonym i odnowionym przez swego Ducha. Przez swoje grzechy i bałwochwalstwo Izrael zasłużył na karę i Bóg go rozproszył pośród pogan. Ale także pośród pogan Izrael profanował święte Imię swojego Boga aż do momentu, w którym wrogowie drwili z Boga, mówiąc: To jest lud Pana, musieli się oni wyprowadzić ze swego kraju. „Czy zatem Wszechmogący Bóg Izraela w ogóle  istnieje?” Otóż Bóg nie pozwoli z siebie szydzić! Dlatego okaże On wszystkim swoją wszechmoc i swoją świętość, sprowadzając na nowo lud Izraela do jego ziemi. Na nowo uczyni tę ziemię żyzną i odtworzy ten lud przez przemianę wewnętrzną: Dam wam serce nowe. Tę nową erę inauguruje Pascha Chrystusa Pana.

Czytanie z Księgi proroka Ezechiela

Pan skierował do mnie te słowa: «Synu człowieczy, kiedy dom Izraela mieszkał na swojej ziemi, wówczas splugawili ją swym postępowaniem i swymi czynami. Wtedy wylałem na nich swe oburzenie z powodu krwi, którą w kraju przelali, i z powodu bożków, którymi go splugawili. I rozproszyłem ich pomiędzy pogańskie ludy, i rozpierzchli się po krajach, osądziłem ich według postępowania i czynów. W ten sposób przyszli do ludów pogańskich i tam, dokąd przybyli, bezcześcili święte imię moje, podczas gdy mówiono o nich: „To jest lud Pana, musieli się oni wyprowadzić ze swego kraju”. Wtedy zatroszczyłem się o święte me imię, które oni, Izraelici, zbezcześcili wśród ludów pogańskich, do których przybyli.
Dlatego mów do domu Izraela: Tak mówi Pan Bóg: Nie z waszego powodu to czynię, domu Izraela, ale dla świętego imienia mojego, które bezcześciliście wśród ludów pogańskich, do których przyszliście. Chcę uświęcić wielkie imię moje, które zbezczeszczone jest pośród ludów, zbezczeszczone przez was pośród nich, i poznają ludy, że Ja jestem Pan – mówi Pan Bóg – gdy okażę się Świętym względem was przed ich oczami.
Zabiorę was spośród ludów, zbiorę was ze wszystkich krajów i przyprowadzę was z powrotem do waszego kraju, pokropię was czystą wodą, abyście się stali czystymi, i oczyszczę was od wszelkiej zmazy i od wszystkich waszych bożków.
I dam wam serce nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, zabiorę wam serce kamienne, a dam wam serca z ciała. Ducha mojego chcę tchnąć w was i sprawić, byście żyli według mych nakazów i przestrzegali przykazań, i według nich postępowali. Wtedy będziecie mieszkać w kraju, który dałem waszym przodkom, i będziecie moim ludem, a Ja będę waszym Bogiem».

Oto słowo Boże.

3 PSALM RESPONSORYJNY (Ps 42, 2-3. 5; 43, 3-4)

To pełne tęsknoty i nostalgii pragnienie wygnańców izraelskich, wzdychających ku Miastu Świętemu i jego świątyni, oddaje także uczucia naszego zgromadzenia liturgicznego w czasie tej Wigilii Paschalnej. Psalm ten wyraża tę tajemniczą, nieziemską udrękę każdego człowieka, który szczerze szuka Boga. Słyszymy tu echo wołania i pragnień oblubienicy z Pieśni nad Pieśniami, Zacheusza, Piotra, Maryi Matki Jezusa, Marii Magdaleny, Szawła, Augustyna i wielu, wielu świętych, a także dramatyczne wołanie najbiedniejszego z grzeszników. Wystarczy tylko, że każdy z nas w głębokim milczeniu będzie słuchał własnego doświadczenia i własnej tęsknoty za Bogiem, a odnajdzie się w słowach tego psalmu.

Refren: Boga żywego pragnie moja dusza.

Jak łania pragnie wody ze strumieni, *
tak dusza moja pragnie Ciebie, Boże.
Dusza moja Boga pragnie, Boga żywego, *
kiedyż więc przyjdę i ujrzę oblicze Boże?

Refren: Boga żywego pragnie moja dusza.

Rozpływa się we mnie moja dusza, *
gdy wspominam, jak z tłumem kroczyłem do Bożego domu,
w świątecznym orszaku, *
wśród głosów radości i chwały.

Refren: Boga żywego pragnie moja dusza.

Ześlij światłość i wierność swoją, *
niech one mnie wiodą,
niech mnie zaprowadzą na Twą górę świętą *
i do Twoich przybytków.

Refren: Boga żywego pragnie moja dusza.

I przystąpię do ołtarza Bożego, *
do Boga, który jest moim weselem i radością.
I będę Cię chwalił przy dźwiękach lutni, *
Boże, mój Boże!

Refren: Boga żywego pragnie moja dusza.

CZWARTE CZYTANIE (Rz 6, 3-11)
Nowe życie

Sakramenty Kościoła, ustanowione z woli Chrystusa Pana, są widocznymi znakami niewidocznej łaski Bożej. Sakrament chrztu św., który jest bramą do wszystkich innych sakramentów, w sposób niezbywalny, nieodwołalny, na zawsze jednoczy nas z Chrystusem, a przez Niego jednoczy nas też z Ojcem i Duchem Świętym. Stajemy się naprawdę dziećmi Boga. Greckie słowo baptisma, które tłumaczymy jako „chrzest”, dosłownie oznacza „zanurzenie”. Chrzest zanurza nas w Chrystusie (por. Ga 3, 26-28). Od momentu naszego chrztu mamy naprawdę udział w życiu Chrystusa, w Jego losie, a zatem w Jego męce, śmierci i zmartwychwstaniu! W Chrystusie już umarliśmy, zmartwychwstaliśmy i wkroczyliśmy w nowe życie, życie łaski, życie wieczne.

Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Rzymian

Bracia:
My wszyscy, którzy otrzymaliśmy chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć. Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie, jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca.
Jeżeli bowiem przez śmierć, podobną do Jego śmierci, zostaliśmy z Nim złączeni w jedno, to tak samo będziemy z Nim złączeni w jedno przez podobne zmartwychwstanie. To wiedzcie, że dla zniszczenia grzesznego ciała dawny nasz człowiek został razem z Nim ukrzyżowany po to, byśmy już więcej nie byli w niewoli grzechu. Kto bowiem umarł, stał się wolny od grzechu.
Otóż jeżeli umarliśmy razem z Chrystusem, wierzymy, że z Nim również żyć będziemy, wiedząc, że Chrystus, powstawszy z martwych, już więcej nie umiera, śmierć nad Nim nie ma już władzy. Bo to, że umarł, umarł dla grzechu tylko raz, a że żyje, żyje dla Boga. Tak i wy rozumiejcie, że umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie.

Oto słowo Boże.

4 PSALM RESPONSORYJNY (Ps 118)

Psalm ten zamykał Hallel, czyli psalmy 113-118, które Żydzi śpiewali podczas wieczerzy paschalnej. A zatem jest to prawdopodobnie ten hymn, którym Jezus zakończył celebrację wieczerzy eucharystycznej. Słowo Alleluja („wychwalajcie Pana”) to aklamacja wychwalająca Boga i jednocześnie zwrot nawołujący do Jego wychwalania (por. Ap 19, 1). Wyobraźmy sobie uczucia Chrystusa, gdy śpiewał ten psalm podczas Ostatniej Wieczerzy, tuż przed swoją męką i śmiercią, i potem, gdy wyśpiewał Go znów Ojcu jako chwalebnie zmartwychwstały. Chrystus, zmartwychwstały Pan, jest Bożym Barankiem, w którego Krwi wszystkie ludy i narody są wezwane do zbawienia. W Nim i my możemy przejść naszą paschę i żyć jako zmartwychwstali.

Refren: Alleluja, alleluja, alleluja.

Dziękujcie Panu, bo jest dobry, *
bo Jego łaska trwa na wieki.
Niech dom Izraela głosi: *
«Jego łaska na wieki».

Refren: Alleluja, alleluja, alleluja.

Prawica Pana wzniesiona wysoko, *
prawica Pańska moc okazała.
Nie umrę, ale żyć będę *
i głosić dzieła Pana.

Refren: Alleluja, alleluja, alleluja.

Kamień odrzucony przez budujących *
stał się kamieniem węgielnym.
Stało się to przez Pana *
i cudem jest w naszych oczach.

Refren: Alleluja, alleluja, alleluja.

EWANGELIA (Łk 24, 1-12)
Dlaczego szukacie żyjącego wśród umarłych?

Łukasz, jak wszyscy inni ewangeliści, temat zmartwychwstania Jezusa ukazał w tajemnicy pustego grobu. Kobiety, które – powodowane głęboką miłością wobec Mistrza – jako pierwsze przychodzą do grobu, widzą, że nie ma tam zwłok Jezusa, i gubią się… Pustka grobu staje się dla nich tak niewyobrażalnym szokiem i absurdem, że nie są w stanie jej logicznie zrozumieć. Do tej niemożności umysłu i do tego bolesnego doświadczenia ludzkiej bezradności sam Bóg kieruje swoje słowo. Niebiańscy wysłańcy Boga przynoszą słowo, które tłumaczy misterium: Nie ma Go tutaj; zmartwychwstał! Przypomnijcie sobie, jak wam mówił, będąc jeszcze w Galilei. A zatem zmartwychwstanie zaczynamy rozumieć wtedy, gdy pamiętamy o życiu Jezusa i Jego nauce..

+ Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

W pierwszy dzień tygodnia niewiasty poszły skoro świt do grobu, niosąc przygotowane wonności. Kamień zastały odsunięty od grobu. A skoro weszły, nie znalazły ciała Pana Jezusa. Gdy wobec tego były bezradne, nagle stanęło przed nimi dwóch mężczyzn w lśniących szatach. Przestraszone, pochyliły twarze ku ziemi, lecz tamci rzekli do nich: «Dlaczego szukacie żyjącego wśród umarłych? Nie ma Go tutaj; zmartwychwstał. Przypomnijcie sobie, jak wam mówił, będąc jeszcze w Galilei: „Syn Człowieczy musi być wydany w ręce grzeszników i ukrzyżowany, lecz trzeciego dnia zmartwychwstanie”». Wtedy przypomniały sobie Jego słowa i wróciły od grobu, oznajmiły to wszystko Jedenastu i wszystkim pozostałym. A były to: Maria Magdalena, Joanna i Maria, matka Jakuba; i inne z nimi opowiadały to Apostołom. Lecz słowa te wydały im się czczą gadaniną i nie dali im wiary.
Jednakże Piotr wybrał się i pobiegł do grobu; schyliwszy się, ujrzał same tylko płótna. I wrócił do siebie, dziwiąc się temu, co się stało.

Oto słowo Pańskie.