WPROWADZENIE
KATECHEZA
LITURGIA SŁOWA
LUDZKA TRADYCJA CZY BOŻE PRZYKAZANIA?
Czasem, jak w dzisiejszej Ewangelii, Pan Jezus mówi wprost: wszelkie zło rodzi się z chorej ludzkiej pomysłowości. Ale skąd ona się bierze? Doskonale znamy odpowiedź na to pytanie: z uchylania Bożych przykazań, z oszukiwania samych siebie. Bo człowiek być może nawet słucha Słowa Bożego, ale nie wprowadza go w czyn (II czytanie).
Pan nigdy nie pozostawia nas samych, zawsze wskazuje furtkę, która – gdy tylko się z niej skorzysta – okazuje się bramą do zbawienia. Nawet gdy człowiek odejdzie daleko, nawet gdy się pogubi, może posłużyć się mądrością, która zawsze jest blisko. Wystarczy wyciągnąć rękę, otworzyć Pismo św., pomodlić się do Ducha Świętego i czytać. Trzecia Osoba Trójcy Świętej pomaga nam zrozumieć słowa Biblii i zastosować je w codzienności. Trzeba jednak przyznać, że ta mądrość jest poza nami, po prostu jest w Bożych nakazach (I czytanie). I tutaj potrzebna jest rozwaga, aby odróżnić to, co jest tylko ludzką tradycją, od autentycznych Bożych przykazań (Ewangelia).
Dzisiejszy psalm ukazuje nam wspomnianą wyżej furtkę do zbawienia, zachęcając do nienagannego życia, dotrzymywania słowa, szacunku wobec bliźnich i nienawiści do grzechu. Św. Jakub zaś dodaje, że Bożą ścieżkę można też znaleźć w inny sposób: zaczynając od opieki nad potrzebującymi (II czytanie). Takie działanie prędzej czy później doprowadza nas do zbawczych Słów Boga, a także do uwielbienia, które jest radością.
ks. Zbigniew Kapłański
LITURGIA SŁOWA
KATECHEZA
WPROWADZENIE
Nieustannie żyjemy w napięciu pomiędzy tym, co ustalone, i tym, co nowe, między zasadami prawa Bożego a przejętymi zwyczajami. Jezus naucza: uważajcie, żeby nie stać się obłudnikami, starajcie się poznawać to, co w życiu istotne. W ludzkim sercu dokonuje się decyzja, co jest dobre, a co złe. Aby stać się czystym, trzeba nosić w sobie stałe poczucie słabości i grzeszności. Dlatego Chrystus radzi skontrolować najpierw myśli ludzkie, uczynić je prostymi i szczerymi, zmienić styl oraz sposób rozumowania, być otwartym i prawdomównym.
PIERWSZE CZYTANIE(Pwt 4,1-2.6-8)
Jedną z najczęściej stosowanych metod zmierzających do uchylenia prawa jest jego zniekształcanie. Świadomy tego Mojżesz przypomina Izraelowi o obowiązku podporządkowania się Bożym nakazom, co jest istotnym warunkiem zawartego pomiędzy Jahwe a ludem przymierza. Ono stanowi mądrość życia i drogowskaz wskazujący niebo.
Czytanie z Księgi Powtórzonego Prawa
Mojżesz powiedział do ludu izraelskiego:
«A teraz, Izraelu, słuchaj praw i nakazów, których uczę was wypełniać, abyście żyli i doszli do posiadania ziemi, którą wam daje Pan Bóg waszych ojców. Nic nie dodacie do tego, co ja wam nakazuję, i nic z tego nie odejmiecie, zachowując nakazy waszego Pana Boga, które na was nakładam.
Strzeżcie ich i wypełniajcie je, bo one są waszą mądrością i umiejętnością w oczach narodów, które usłyszawszy o tych prawach, powiedzą: «Z pewnością ten wielki naród to lud mądry i rozumny». Bo któryż naród wielki ma bogów tak bliskich, jak Pan Bóg nasz, ilekroć Go wzywamy? Któryż naród wielki ma prawa i nakazy tak sprawiedliwe, jak całe to Prawo, które ja wam dziś daję?».
PSALM(Ps 15,1b-3a.3bc-4ab.4c-5)
Psalmista domaga się oczyszczenia sumienia, by dokonywało wyborów opartych na sprawiedliwości i miłości bliźniego. Stąd wypływa potrzeba łączenia wiary z życiem, modlitewnego trwania przed Panem z zaangażowaniem, adoracji Stwórcy ze sprawiedliwością społeczną. Takie postępowanie oznacza gotowość na spotkanie z Bogiem.
Refren: Prawy zamieszka w domu Twoim, Panie.
Kto zamieszka na Twej górze świętej? *
Ten, kto postępuje nienagannie, działa sprawiedliwie
i mówi prawdę w swym sercu, *
kto swym językiem oszczerstw nie głosi.Ref.
Kto nie czyni bliźniemu nic złego, *
nie ubliża swoim sąsiadom,
kto za godnego wzgardy uważa złoczyńcę, *
ale szanuje tego, kto się boi Pana.Ref.
Kto dotrzyma przysięgi dla siebie niekorzystnej, *
kto nie daje swych pieniędzy na lichwę
i nie da się przekupić przeciw niewinnemu. *
Kto tak postępuje, nigdy się nie zachwieje.Ref.
DRUGIE CZYTANIE(Jk 1,17-18.21b-22.27)
Prawo Pańskie nakazuje słuchać słowa Bożego po to, aby je rozumieć, rozeznawać, co jest wolą Stwórcy, i stać się później wykonawcą tej woli. Św. Jakub uwrażliwia nas zatem na fakt, że „miłosierdzie słów” nabiera swojej właściwej wartości poprzez „miłosierdzie czynów”, takich jak opieka nad ubogimi, sierotami i wdowami.
Czytanie z Listu świętego Jakuba Apostoła
Bracia moi umiłowani:
Każde dobro, jakie otrzymujemy, i wszelki dar doskonały zstępuje z góry, od Ojca świateł, u którego nie ma przemiany ani cienia zmienności. Ze swej woli zrodził nas przez słowo prawdy, byśmy byli jakby pierwocinami Jego stworzeń.
A przyjmijcie w duchu łagodności zaszczepione w was słowo, które ma moc zbawić dusze wasze. Wprowadzajcie zaś słowo w czyn, a nie bądźcie tylko słuchaczami oszukującymi samych siebie.
Religijność czysta i bez skazy wobec Boga i Ojca wyraża się w opiece nad sierotami i wdowami w ich utrapieniach i w zachowaniu siebie samego nieskalanym od wpływów świata.
ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ(Jk 1,18)
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
Ze swej woli zrodził nas Ojciec przez słowo prawdy,
abyśmy byli jakby pierwocinami Jego stworzeń.
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
EWANGELIA(Mk 7,1-8.14-15.21-23)
Jezus występuje w Ewangelii przeciwko zewnętrznemu zachowywaniu przepisów, które zastąpiło postawę wewnętrznego podporządkowania się Bogu. Piętnuje zatem obłudę faryzeuszy, którzy mieli wielki szacunek dla swojej tradycji i niechętnie odnosili się do zmian, jeśli nie były one absolutnie konieczne. Ukazuje, że jeśli nie ma zgodności pomiędzy wargami a sercem, człowiek udaje coś, czego w duchu nie akceptuje. Stąd rodzi się fałsz, pycha, powierzchowność i pogarda dla innych. Dlatego wielkim zadaniem uczniów Jezusa jest słuchanie słowa Bożego i życie nim na co dzień.
Słowa Ewangelii według świętego Marka
Zebrali się u Jezusa faryzeusze i kilku uczonych w Piśmie, którzy przybyli z Jerozolimy. I zauważyli, że niektórzy z Jego uczniów brali posiłek nieczystymi, to znaczy nie umytymi rękami. Faryzeusze bowiem i w ogóle Żydzi, trzymając się tradycji starszych, nie jedzą, jeśli sobie rąk nie obmyją, rozluźniając pięść. I gdy wrócą z rynku, nie jedzą, dopóki się nie obmyją. Jest jeszcze wiele innych zwyczajów, które przejęli i których przestrzegają, jak obmywanie kubków, dzbanków, naczyń miedzianych.
Zapytali Go więc faryzeusze i uczeni w Piśmie: «Dlaczego Twoi uczniowie nie postępują według tradycji starszych, lecz jedzą nieczystymi rękami?».
Odpowiedział im: «Słusznie prorok Izajasz powiedział o was, obłudnikach, jak jest napisane: „Ten lud czci mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode mnie. Ale czci na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi”. Uchyliliście przykazanie Boże, a trzymacie się ludzkiej tradycji».
Potem przywołał znowu tłum do siebie i rzekł do niego: «Słuchajcie Mnie, wszyscy, i zrozumiejcie. Nic nie wchodzi z zewnątrz w człowieka, co mogłoby uczynić go nieczystym; lecz co wychodzi z człowieka, to czyni człowieka nieczystym. Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zazdrość, obelgi, pycha, głupota. Wszystko to zło z wnętrza pochodzi i czyni człowieka nieczystym».
KATECHEZA
LITURGIA SŁOWA
WPROWADZENIE
Całun Turyński a antropologia(8)
Antropologia to nauka, której przedmiotem zainteresowań jest szeroko rozumiany człowiek. Jako dyscyplina ogólna łączy w sobie elementy np. anatomii czy etnologii i wykorzystuje odkrycia archeologiczne. Do tych ostatnich można zakwalifikować problem wzrostu postaci, której wizerunek zachował się na Całunie Turyńskim. Ponieważ odbicia tylne i przednie są różnej długości i oba są większe od naturalnych rozmiarów ludzkiego ciała (wynika to z odchyleń głowy i wyprostowanych stóp), obliczenia musiały uwzględnić kanony proporcji i pofałdowania płótna. Wyniki badaczy różnią się od siebie, ale większość z nich oscyluje w okolicach 180 cm. Znaczyłoby to, że mężczyzna z Całunu był bardzo wysoki jak na Żyda z początków ery. Jednak szkielety wykopane w Jerozolimie, a pochodzące z I w. świadczą o tym, że taki wzrost nie był czymś wyjątkowym.
Typowe cechy semickie twarzy z turyńskiego płótna dostrzega Rebeka J. Jackson. Etnolog zauważyła charakterystyczne dla morfotypu żydowskiego „wysokie, lecz nie wystające kości policzkowe” oraz „bliskość oczu względem nosa”. Broda i długie, związane z tyłu włosy także odpowiadają popularnej męskiej fryzurze z czasów Jezusa.
Antropologia kulturowa, zwana też społeczną, zajmuje się badaniami rozwoju ludzkich zachowań właściwych jakiejś społeczności. Z Całunu jako płótna grobowego można odczytać szereg zwyczajów towarzyszących pogrzebowi. Żydowski rytuał pożegnania zmarłego związany był z praktyką taharach, czyli starannym obmyciem ciała. Przepisy religijne zawarte w Misznie mówią także o kompletnym ubraniu pogrzebowym. Człowiek, którego wizerunek został odbity na tkaninie z Turynu, był nagi i brudny od krwi oraz ziemi. Fakty te jednak nie przeczą możliwości, że osoba owinięta Całunem była Żydem pogrzebanym w I w. Mocno zroszone krwią ciało ukrzyżowanego człowieka nie zostało poddane obmyciu. Było to zgodne z wiarą faryzeuszy w zmartwychwstanie. Według niej wszystkie integralne części ciała – w tym krew – miały być pochowane razem. Innym znanym zwyczajem było kładzenie kawałków garnków lub monet na powiekach (na Całunie odbiły się dwa pieniążki).
„Jeśli tracisz Boga, tracisz naukę” – powiedział ks. prof. Michał Heller do Richarda Dawkinsa w jednym z programów BBC. Podobne słowa można skierować do badaczy Całunu Turyńskiego, bo bez wiary, że ten cudowny wizerunek pozostawił zmartwychwstający Chrystus, można zagubić się w wielości analiz płótna, które czasem się wykluczają.
Przemysław Radzyński