NR 8 / 2003 – VI NIEDZIELA ZWYKŁA

KATECHEZA

LITURGIA SŁOWA

WPROWADZENIE

Ocalić godność śmierci

Jak dzisiaj ocenić wprowadzoną w wielu krajach ustawę o eutanazji, czyli pomocy w zabiciu chorego człowieka, odebraniu mu szansy na dobrą śmierć? Eutanazja, czyli godna śmierć, jest najbardziej pokrętnym pojęciem. Obok aborcji, także eutanazja jest “wiarą” w doczesność. Stawia tylko na biologię, na ciało i zmysły, odrzuca Boga i nieśmiertelną duszę. “Przyspieszona” śmierć pozbawia człowieka sensu cierpienia i umierania. Według Jana Pawła II eutanazja jest wynikiem traktowania człowieka jako maszyny, jako przedmiotu. Jeśli jest sprawny, jest coś wart. Kiedy się zepsuje, stanowi tylko złom.
Ojciec Święty naucza, zwłaszcza w przemówieniach do chorych, że problem ludzkiego życia i śmierci leży poza granicami naszej decyzji. Tylko Bóg jest Panem życia. Zadać komuś śmierć z litości jest zawsze odebraniem człowiekowi daru życia, a więc uzurpowaniem sobie prawa decydowania w sprawie, która wykracza poza kompetencje człowieka.
Zamiast aktywnej pomocy przy umieraniu, trzeba podjąć dzieło miłości i troski. Katechizm Kościoła Katolickiego ujmuje to następująco: “Osoby, których sprawność życiowa jest ograniczona lub osłabiona, domagają się szczególnego szacunku. Chorzy lub upośledzeni powinni być wspierani, by mogli prowadzić, w takiej mierze, w jakiej to możliwe, normalne życie” (nr 2276). Tak więc bez względu na motywy i środki, eutanazja bezpośrednia, dążąca do położenia kresu życia osoby upośledzonej, chorej albo bliskiej śmierci, jest z punktu widzenia moralnego nie do przyjęcia. Takie działanie jest po prostu zabójstwem, czynem niedopuszczalnym i godnym potępienia.
Może być usprawiedliwione przerwanie uciążliwych czynności medycznych, nieproporcjonalnych do spodziewanych rezultatów. W takim przypadku rezygnuje się z “terapeutycznego towarzyszenia” choremu, jednak bez zamiaru spowodowania śmierci. Po prostu, akceptuje się fakt, że nie można jej zapobiec. Decyzję powinien podjąć pacjent – jeżeli posiada dostateczne rozeznanie i jest do tego zdolny. W przeciwnym razie podjęcie jej należy do tych, których prawo do tego upoważnia, zawsze jednak z poszanowaniem rozsądnej woli i praw pacjenta. Każdemu działaniu powinna przyświecać zasada, że śmierci się nie pragnie ani jako celu, ani jako środka, lecz tylko się ją przewiduje i przyjmuje jako nieuniknioną.
Eutanazja jest dla Jana Pawła II takim samym złem jak aborcja. Oznacza bowiem przywłaszczenie sobie przez człowieka prawa decydowania o życiu. Tymczasem jeden jest Pan życia, Stwórca człowieka. Nie było w historii świata – uważa Papież – tak gwałtownej próby wyrwania Bogu tego, co jedynie do Niego należy. Wszelkie zło współczesnej kultury śmierci bierze się właśnie z zagarnięcia przez człowieka prawa do całkowitego samostanowienia o sobie. Absolutna wolność nie istnieje. Niektórzy, aby się o tym przekonać, chcieliby przekroczyć bramy piekieł.
W Evangelium vitae Jan Paweł II, ustosunkowując się do eutanazji, naucza, że to, co niektórzy nazywają łagodnym zakończeniem życia, w istocie jest absurdalne i nieludzkie. Eutanazja to najbardziej oczywisty przejaw “kultury śmierci”, wszak dokonuje się eliminacji ludzi starych i niesprawnych, których obecność staje się kosztowna i uciążliwa. To charakterystyczne, że ta praktyka szerzy się zwłaszcza w społeczeństwach dobrobytu, gdzie panuje mentalność nastawiona na wydajność i produkcję, stąd życie upośledzone nie ma wartości.
Podczas objawienia Matki Bożej siostrze Łucji w klasztorze w Pontevedra, Najświętsza Panna przekazała niezwykłą obietnicę dla odmawiających Różaniec. Powiedziała: “W godzinę śmierci obiecuję przyjść na pomoc z wszystkimi łaskami tym, którzy przez pięć miesięcy w pierwsze soboty odprawią spowiedź, przyjmą Komunię św., odmówią jeden Różaniec i w intencji zadośćuczynienia towarzyszyć mi będą przez piętnaście minut rozmyślania nad piętnastu tajemnicami różańcowymi”. Obietnica Matki Bożej potwierdza wielką wagę momentu śmierci w życiu człowieka, tej chwili, której nikt nie powinien sobie zawłaszczyć ani jej przeoczyć czy przekreślić. To dla wielu może być decydująca chwila o losie w wieczności. Taką była dla sprawiedliwego łotra. Nikt bowiem nie zna bezmiaru Bożego miłosierdzia.

Czesław Ryszka

Panie, spraw, byśmy byli miłosierni!

Panie, naucz nas, abyśmy nie kochali wyłącznie samych siebie, abyśmy przestawali zadawalać się miłością tych, którzy nas kochają. Spraw, abyśmy cierpieli z powodu cierpień innych. Obdarz nas łaską, abyśmy w każdym momencie naszego szczęśliwego i bezpiecznego życia czuli, że na świecie są miliony istot, dzieci Twoich a naszych braci, którzy umierają z głodu – choć temu nie zawinili, którzy giną z zimna – choć nie ma w tym ich winy. Panie, zmiłuj się nad wszystkimi ubogimi tego świata, zmiłuj się nad trędowatymi, do których uśmiechałeś się, gdy byłeś tu, na ziemi, nad milionami trędowatych, którzy wyciągają dłonie bez palców, kikuty rąk i proszą Twego miłosierdzia. Ulituj się nad nami, że tak długo pozostawialiśmy ich własnemu losowi. Nie dozwól, Panie, abyśmy nadal byli szczęśliwi sami ze sobą. Niech ubóstwo tego świata poruszy nas i uwolni nas od nas samych. Spraw to, jeżeli jest to Twoją wolą.

Raoul Folereau